لوله و اتصالات استیل

بخشی از تجهیزات مهم و پرکاربرد در زمینه ی لوله کشی و تاسیسات را ، اتصالات در بر می گیرد. اتصالات استیلی و سایر اتصالات در سیستم لوله کشی دارای اهمیت ویژه ای می باشند. اتصالاتی که در لوله کشی به کار می رود قطعاتی می باشند که وظیفه شان فرستادن جریان سیال به مسیر مد نظر است. در واقع کنترل مسیر لوله کشی و جهت دهی به حرکت سیال به عهده ی اتصالات می باشد. همچنین استفاده از این اتصالات موجب می شود تا در هنگام ایجاد مشکل و خرابی در لوله، راحت تر تعویض و تعمیر شوند. در این مقاله قصد داریم با اتصالات استیل که یکی از انواع اتصالات است بیشتر آشنا شویم و اطلاعاتی در مورد انواع و کاربردشان بدست آوریم . پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

انواع اتصالات استیل

اتصالات استیلی دارای انواع متفاوتی هستند که هر کدام کاربرد، مزایا و معایب مختص خود را دارد. از انواع اتصالات استیلی مهم و پر کاربرد می توان به : اتصالات لب جوش ، اتصالات ساکت ولد و اتصالات رزوه ای استیل اشاره کرد.

مزایای استفاده از اتصالات استیل

اتصالات در تمامی لوله کشی ها در انواع  سازه ها ، ساختمان ها ،کارخانه جات و… بسیار ضروری می باشند. این اتصالات نیز به علت داشتن  ویژگی ها و مزایای فراوان، بیشتر از سایر اتصالات مورد استفاده قرار می گیرد. لوله های استیل توسط سه راهی، زانویی، کپ و … به یکدیگر متصل می شوند. این اتصالات بدلیل جنس استیلی که دارند دارای مقاومت بالایی در برابر آتش و آب می باشند و خاصیت ضد رسوبی دارند، بنابراین استفاده از آن بسیار مناسب است. خاصیت قابل بازیافتی آن نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اتصال استیل همچنین به علت خاصیت تغییر جهت دادن لوله و شاخه گذاری کاربرد بسیاری در لوله کشی صنعتی دارند. کاربرد اتصال استیل در صنایع مختلف همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم اتصالات در زمینه های تاسیساتی و لوله کشی بسیار مهم و پر کاربرد هستند. پیش از شرح کاربردهای اتصالات استیلی، بهتر است به برخی از ویژگی های این اتصالات اشاره کنیم. اتصالات استیلی به دلیل مواد موجود دارای مقاومت بالایی در برابر مواد خورنده، اسیدها و بازها می باشد و قابلیت تحمل فشار ناشی از  شرایط شیمیایی و مکانیکی را دارند. همین موضوع باعث شده که اتصالات استیلی کاربردهای بسیار گسترده ای درصنایع مختلفی داشته باشند که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم.

کاربرد اتصال استیل در صنایع غذایی :

اتصالات استیلی به دلیل داشتن امکان ضد عفونی بهتر و همچنین مقاومت بالا در شرایط شیمیایی و مکانیکی دشوار، عدم ایجاد تغییرات در مواد غذایی و مقاوم بودن در برابر خوردگی، در صنایع غذایی کاربرد بسیار زیادی دارد.

کاربرد اتصال استیل در صنعت ساختمان :

لوله و اتصالات استیلی دارای شکل و ظاهی تمیز و مناسب هستند به همین دلیل این اتصالات گزینه کاملا ایده آل و مناسبی برای استفاده در ساختمان ها بحساب می آیند. یکی از مزایای استفاده از اتصال استیلی عدم کدر شدن و پایین بودن امکان لک شدگی می باشد.

کاربرد اتصال استیل در صنعت خودرو:

لوله ها و اتصال استیلی به علت داشتن مقاومت و تحمل بالا در برابر فشارهای مکانیکی و حرارت زیاد، کاربرد بسیار زیادی  در سیستم‌های جریان آب و هوا و سیستم‌های لوله کشی خودروها دارند.

کاربرد اتصال استیل در انتقال سیال:

اتصالاتی که برای انتقال آب گرم، مواد شیمیایی، نفت، گاز و گوگرد درون خطوط لوله کشی استفاده می شود باید همگی اتصالات استیلی باشند. این اتصالات همچنین در صنایع نفت و گاز و آب و فاضلاب و کشاورزی نیز کاربرد دارند البته کاربردهای اتصال استیل تنها در صنایع خلاصه نمی شود. این اتصالات دارای برخی کاربردهای عمومی نیز هستند که در ارتباط با صنعت خاصی نمی باشد.

از دیگر کاربردهای این اتصالات می توان به :

– اتصال لوله به لوله – اتصالات لوله به شیرآلات – اتصال جریان از لوله ‌های استیل به تانکرها – تغییر جهت و تقسیم بندی در لوله کشی – اتصال شیرآلات ابزار دقیق به اتصالات و مخازن – استفاده در تجهیزات تهویه هوا و بخار اشاره کرد.

تاندارد ASME-B36.19

این استاندارد که از جمله مستندات “انجمن مهندسان مکانیک آمریکا” یا به عبارتی استادارد ملی ایالات متحده آمریکا است، برای استانداردسازی ابعاد لوله فولاد ضد زنگ درزدار (درزجوش) و بدون‌درز که برای دماها و فشارهای بالا یا پایین مورد استفاده دارند. منظور از لوله (Pipe) در این استاندارد از مفهوم تیوب (Tube) متمایز می‌باشد. لوله (Pipe) به مقطع توخالی و دایره‌ای برای انتقال و فرآوری سیالات اشاره دارد که معمولا برای خطوط لوله و سیستم‌های لوله کشی در تاسیسات و صنایع استفاده می‌شوند. پس این استاندارد شامل لوله‌های دکوراتیو و تیوب که در سازه‌ها به کار می‌روند نمی‌شود.  

مشخصات ابعادی لوله

همانطور که می‌دانید، لوله‌های فولاد ضد زنگ در رده‌های مختلف تولید می‌شوند. این رده‌ها، بیانگر ضخامت دیواره لوله‌های استنلس استیل است. به نوعی می‌توان گفت رده لوله کلاس تحمل فشار و دمای لوله را مشخص می‌کند تا برای انتقال و فرآوری سیالاتی مانند نفت، گاز، آب و انواع دیگر مورد استفاده قرار گیرند. رده لوله‌های فولاد ضد زنگطبق استاندارد فوق با 5S، 10S، 40S و 80S تعریف می‌شوند ولی دو رده 160S و XXS نیز در صنعت کاربرد دارند و توسط برخی تولید کنندگان عرضه می‌شوند. به طور کلی، این لوله‌ها دارای اندازه اسمی بین ⅛ تا 24 اینچ یا 6 تا 600 میلی‌متر و در موارد خاص سایزهای بزرگتر نیز هستند. طبق جدول استاندارد، لوله‌های استنلس استیل با سایزهای اشاره شده، قطر خارجی بین 10.3 تا 609.6 میلی‌متر دارند. جدول زیر برای محاسبه وزن لوله‌های فولاد ضد زنگ نیز استفاده می‌شود. وزن بر مبنای دانسیته آلیاژهای استیل محاسبه شده است. البته دانسیته هر آلیاژ مقدار متفاوتی است، ولی این مقادیر اختلاف جزئی باهم دارند و مقدار درنظر گرفته شده در محاسبات این جداول مقدار دانسیته متوسط فولادهای ضدزنگ است. این مقادیر برای براورد وزن تمام گریدهای لوله استنلس استیل از جمله استیل‌های 304، 304L، 316، 316L، 321، 321H، 347H، 347، 310S، 304H، 201، 430، 309، 314 و انواع لوله‌های درزدار و بدون‌درز سری 300 و 400 کاربرد دارند. اندازه های اصلی لوله (pipe)

نکاتی که در مورد ابعاد لوله باید بدانید

• قطر بیرونی برای لوله استیل سایز NPS 12 (DN 300) و کوچکتر مقداری بزرگتر از اندازه اسمی آن است. در مقابل، قطر بیرونی لوله‌های NPS 14 (DN 350) و بزرگتر از آن، از نظر عددی با عدد اندازه اسمی آنها یکسان است.
• لازم است دقت شود که، ضخامت دیوار برای لوله با اندازه اسمی NPS 14 تا NPS 22 شامل (DN 350-550)، از رده‌های مختلف با مقادیر ضخامت لوله فولادی مشابه طبق ASME B36.10M بعضاً یکسان نیستند.
• پسوند S در شماره رده برای متمایز کردن لوله‌های فولاد زنگ نزن یا استنلس استیل طبق استاندارد 19M از لوله‌های فولادی طبق B36.10M می‌باشد.
• استاندارد لوله‌های فولادی ASME B36.10M شامل سایر ضخامت‌های لوله نیز می‌باشد که در مواردی با آلیاژهای فولادی ضد زنگ نیز توسط برخی تولید کنندگان تولید شده و به صورت تجاری در دسترس هستند.

لوله استیل چیست

لوله استیل در واقع یک استوانه طویل توخالی می ‌باشد که از جنس استیل یا فولاد ضدزنگ و در مقاطع مختلف (گرد، بیضی، مربع یا مستطیل) درست ‌شده است. این لوله را می ‌توان توسط دو روش کاملاً مجزا به‌ صورت بدون درز و یا به‌ صورت جوش داده‌ شده ساخت. طول، قطر و ضخامت این لوله ‌ها متغیر است. معمولاً از مقادیر قطر خارجی لوله (OD) و ضخامت دیواره آن (WT) برای شناسایی و خریداری آن استفاده می‌ شود. مقادیر قطر خارجی لوله (OD) و ضخامت دیواره آن (WT) را می ‌توان برحسب اینچ یا میلی ‌متر بیان کرد.

تفاوت بین steel pipe با steel tube

اغلب مردم فکر می ‌کنند که steel pipe و steel tube دو نوع لوله شبیه هم هستند ولی در واقع با هم تفاوت دارند. لوله استیل steel pipe دارای سطح مقطع گرد است ولی سطح مقطع لوله استیلsteel tube می ‌تواند به اشکال گرد، بیضی، مربع و یا مستطیل باشد. لوله استیل steel pipe را از ابتدا برای انتقال گازها، مایعات و سیالات و بدون در نظر گرفتن نوع صنعتی که در آن به‌ کار می ‌رود، ساخته ‌اند. از لوله استیل steel tube نیز علاوه بر انتقال گاز و سیالات در کاربردهای بسیار گسترده‌ تری از جمله مصارف پزشکی، هوافضا، صنعتی، نظامی، ساخت ‌و ساز، معماری و حمل‌ و نقل هم استفاده می ‌شود  

 جدول ابعاد لوله 304

 

نام	سایز	حالت	رده
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۶ اینچ رده۱۰	6 اینچ	6 متری	10
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۲ اینچ رده ۴۰	2 اینچ	6 متری	40
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۱/۲ اینچ رده ۴۰	1/2 1 اینچ	6 متری	40
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۴ اینچ رده ۸۰	4 اینچ	6 متری	80
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۳ اینچ رده ۱۰	3 اینچ	6 متری	10
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۱/۲ اینچ رده ۸۰	1/2 1 اینچ	6 متری	80
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۱ ۱/۴ اینچ رده ۱۰	1/41 اینچ	6 متری	10
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۴ اینچ رده ۱۰	4 اینچ	6 متری	10
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۴ اینچ رده ۴۰	4 اینچ	6 متری	40
لوله استنلس استیل صنعتی ۳۰۴ ۵ اینچ رده ۴۰	5 اینچ	6 متری	40

 

لوله استیل 316 یا درز دار

یکی از انواع لوله های کاربردی موجود در بازار، لوله استیل درز دار یا 316 است. این دسته از لوله ها از انواع ترکیبات 300 تولید شده و پس از حرارت بسیار بالا، تحت فشار قرار داده و با حرکت بر روی استوانه ای جامد، قطعاتی بدون درز تولید می شود. این نوع لوله ها به عنوان محصولات استیل دابلکس نیز شناخته می شوند. در رابطه با  وزن لوله استیل 316 و همچنین جدول ابعاد آن می بایست گفت که تا به امروز اطلاعات خاصی ارائه نشده است، زیرا این لوله معمولا فروش کمتری نسبت به لوله های بدون درز داشته و همچنین زمینه کاربرد مشخصی را برای خود به همراه دارد. معمولا یک جدول عمومی در این بین به چشم می خورد که برای لوله های استیل 316  (محاسبه ابعاد و وزن آن ها) به کار گرفته می شود.

لوله استیل 316

 

نام	ضخامت(mm)	قطر لوله (mm)	قطر لوله (اینچ)	واحد	وزن تقریبی
لوله استیل صنعتی 316 2 ضخامت 3.4 اینچ	2	26.7	3.4 اینچ	کیلوگرم	1.24
لوله استیل صنعتی 316 1.5 ضخامت 3.4 اینچ	1.5	26.7	3.4 اینچ	کیلوگرم	0.96
لوله استیل صنعتی 316 1.25 ضخامت 3.4 اینچ	1.25	26.7	3.4 اینچ	کیلوگرم	0.79
لوله استیل صنعتی 316 1 ضخامت 3.4 اینچ	1	26.7	3.4 اینچ	کیلوگرم	0.66
لوله استیل صنعتی 316 3 ضخامت 1.2 اینچ	3	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم	1.45
لوله استیل صنعتی 316 2.5 ضخامت 1.2 اینچ	2.5	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم	1.21
لوله استیل صنعتی 316 2 ضخامت 1.2 اینچ	2	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم	0.97
لوله استیل صنعتی 316 1.5ضخامت 1.2 اینچ	1.5	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم	0.74
لوله استیل صنعتی 316 1.25ضخامت 1.2 اینچ	1.25	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم	0.63
لوله استیل صنعتی 316 1ضخامت 1.2 اینچ	1	21.3	1.2 اینچ	کیلوگرم