ورق آجدار

ورق آجدار چیست؛ انواع، کاربردها و عوامل تاثیرگذار بر قیمت آن

شمش‌‌های فلزی با عبور از زیر غلتک‌های مخصوص، به ابعاد و اندازه‌های مختلف با ضخامت کم می‌رسند که اصطلاحا به آن ورق می‌گویند. ورق‌های فلزی از آلیاژها و فلزات متنوعی مانند فولاد، آلومینیوم، برنج و مس تولید می‌شوند و بسته به کاربرد، در ضخامت و ابعادی که مورد نیاز است، برش داده می‌شوند. ورق‌های آجدار و امباس (Embossed) یکی از عمومی‌ترین و پرکاربردترین انواع ورق‌های فلزی هستند که با انجام عملیاتی بر روی ورق‌های ساده که به روش نورد گرم تولید شده‌اند، به صورت ورق برجسته و با طرح‌هایی از قبیل خطوط مورب، الماس، لوزی، دایره و… درمی‌آیند. به احتمال زیاد به هنگام عبور از پل‌های عابر پیاده و یا در هنگام استفاده از آسانسورها، کاربرد این نوع ورق فولادی را در سطح آن‌ها مشاهده کرده‌اید. اما این محصولات کاربردهای بسیار گسترده‌تری در قسمت‌های مختلف صنعت دارند. بیش‌ترین کاربرد این ورق در شرایطی می‌باشد که سطوح شیبدار بوده و محیط اصطکاک بالایی داشته باشد که به منظور جلوگیری از سر خوردن افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق‌های آجدار و امباس از جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند که از هرکدام از آن‌ها به منظور خاصی استفاده می‌شود. در این مقاله به بررسی انواع، استانداردهای تولید آن‌ها و موارد استفاده از هرکدام خواهیم پرداخت.

ورق آجدار چیست؟

ورق آجدار با نام‌های دیگری مانند ورق کف‌سازی، ورق شطرنجی و ورق برجسته نیز شناخته شده است. این محصول نوعی ورق فلزی تولید شده به روش نورد گرم است که در تمام سطح خود دارای الگوی منظم و برجسته‌ به منظور کاهش اصطکاک و به شکل‌های متنوعی نظیر بادام، لوزی، قطره‌ای، عدسی و دایره‌ای تولید می‌شود. این نوع از فولاد در سطح دیگر فاقد طرح و الگوی برجسته بوده و کارایی سطح دیگر را ندارد. در اکثر موارد این ورق‌ها دارای سطحی براق بوده و انعطاف‌پذیری بالایی دارند. طراحی و برجستگی روی سطح آن‌ها، منجر به افزایش استحکام مکانیکی نسبت به ورق‌های ساده می‌شود.  

تصویری از ورق برجسته   برای اولین بار در دهه ۱۸۲۰ مهندس معماری به نام هنری رابینسون پالمر در شرکت لندن داک، ورق گالوانیزه آجدار را اختراع کرد. در ابتدا این محصول از آهن فرفورژه تولید شد. مشاهده ویژگی‌هایی همچون سبکی، حمل و نقل آسان و مقاومت مکانیکی بالا منجر شد تا این محصول به سرعت به ماده ساختمانی رایجی در سراسر جهان تبدیل شود. استرالیا و شیلی از جمله کشورهایی هستند که هنوز از این نوع ورق در ساخت بام استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که میزان مصرف سالانه ورق آجدار در کشور بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است.  

عوامل تاثیرگذار بر قیمت ورق آجدار

به دلیل اینکه این ورق در جنس‌های مختلفی تولید می‌شود، بنابراین انواع مختلف آن قیمت‌های متفاوت با یکدیگر دارند. همچنین عواملی مثل نحوه تولید، میزان انرژی مصرفی، نرخ دلار و چندین عامل ریز و درشت دیگر بر قیمت این محصول مانند سایر محصولات فولادی موثر است. قیمت جنس‌های مختلف ورق آجدار با توجه به ابعاد،گرید و وزن آن تعیین می‌شود. در میان انواع مختلف این محصول، بیشترین نرخ مربوط به قیمت ورق استیل آجدار است و پس از آن به ترتیب ورق آجدار آلومینیومی، گالوانیزه و آهنی قرار می‌گیرند. بسته به انواع ورق آجدار یعنی، ورق آجدار شطرنجی، ورق برجسته و ورق کف‌سازی، محصول نهایی وزن مخصوص متفاوتی خواهد داشت. برجستگی‌های مختلف روی این ورق‌ها باعث ایجاد وزن مخصوص به خود می‌شوند. با دانستن ضخامت، طول و عرض ورق می‌توان به وزن آن پی برد. از حاصل ضرب این پارامترها می‌توان وزن ورق را محاسبه کرد.  

ورق برجسته رول شده   جنس‌های مختلف ورق آجدار، جرم وزنی مخصوص به خود را دارند. از حاصل ضرب این جرم وزنی مخصوص در ابعاد ورق آجدار، وزن آن به دست می‌آید. ورق آجدار سه میل در ضخامت‌های ۱.۵، ۲، ۳، ۶، ۸ و ۱۰ میلی‌متری تولید می‌شوند. با توجه به این که این ورق در ابعاد استاندارد ۱ در ۲ متر تولید می‌شود، وزن ورق آجدار سه میل با توجه به فرمول محاسبه ذکر شده، در حدود ۴۸ کیلوگرم پیش‌بینی می‌شود. وزن ورق آجدار پنج میل نیز مطابق ورق آجدار سه میل، با توجه به ابعاد و جنس آن محاسبه می‌شود.  

شیوه تولید

همان‌طور که گفته شد، در ساخت ورق آجدار از فرآیند نورد گرم استفاده می‌شود. برای این منظور، شمش از نوع تختال با مقطع و طول مشخصی در کوره‌های پیش گرم حرارت داده می‌شود؛ این عمل به منظور رسیدن این شمش‌ها به دمای معین انجام می‌گردد (که دمای مناسب به منظور انجام ادامه عملیات است). زمانی که شمش‌ها به درجه حرارت تعیین‌شده رسیدند از قفسه‌های پوسته‌زدایی عبور کرده و سپس توسط غلتک‌های مخصوص نورد می‌شوند. به این ترتیب دچار کاهش مقطع (ضخامت) و افزایش طول می‌شوند. هدف از پوسته‌‌زدایی کاهش سطح مقاطع شمش‌های فولادی و افزایش طول آن‌ها است. در مرحله نهایی نورد پایانی و عملیات آج‌زنی انجام، سپس ورق آجدار با ضخامت ۱.۵ تا ۱۰ میلی‌متر تولید و به صورت کلاف و یا ورق بسته‌بندی می‌شوند. عملیات غلتک‌کاری خطوط نورد گرم به طور مستقیم بر کیفیت محصول نهایی تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین جهت افزایش کیفیت و بهره‌وری ورق نهایی، توجه به جنس و مشخصات متالورژیکی و مکانیکی غلتک‌ها و همچنین نحوه استفاده از آن‌ها در بخش نورد گرم و آج‌زنی، ضروری است. همان‌طور که در قسمت بالا اشاره نمودیم ورق‌های آجدار در ضخامت‌های ۱.۵ تا ۱۰ میلی‌متر در بازار موجود هستند. ورق آجدار به صورت استاندارد در ابعاد ۱ در ۲، ۱.۵ در ۶ و ۲ در ۶ متر تولید می‌شوند. این ورق‌ها معمولا از جنس ST37 هستند.  

نمایی از کارخانه تولیدی

انواع ورق آجدار

در دهه ۱۸۹۰ فولاد خفیف به عنوان ماده اولیه تولید این محصولات، جایگزین فولاد فرفورژه شد؛ اما امروزه از فلزات مختلفی جهت کاربردهای مخصوص تولید می‌شود. پرکاربردترین انواع ورق آجدار از جنس‌های آهن، آلومینیوم، استیل و آهن گالوانیزه تولید می‌شوند. در زیر به شرح هریک از این انواع این محصول می‌پردازیم.

• ورق آجدار آلومینیومی: ورق آلومینیوم آجدار به دو صورت رنگی و بدون رنگ تولید می‌شوند. مقاومت در برابر خوردگی از ویژگی‌های این نوع است. عملیات فرمینگ بر روی ورق آلومینیوم امباس به شکل‌های فرمینگ کرکره، فرمینگ ذوزنقه و فرمینگ شادولاین انجام می‌شود. این نوع ورق نیز به دو صورت شیت و رول بسته‌بندی شده و در بازار عرضه می‌گردد. عملیات فرمینگ متفاوتی بر روی این ورق‌ها انجام می‌گیرد که از جمله می‌توان به فرمینگ کرکره، ذوزنقه و شادولاین اشاره نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اینکه ورق آلومینیوم آجدار چیست؛ انواع و کاربردهای آن می توانید  این مطلب را تا انتها مطالعه فرمایید
• ورق آجدار آهنی: برای تولید این محصول از ورق‌های آهنی با جنس St37،St44 و St52 استفاده می‌شود.
• ورق گالوانیزه آجدار: ورق گالوانیزه توسط فلز روی پوشش داده می‌شود تا در برابر زنگ‌زدگی مقاومت بیشتری پیدا کند. در صورتی که ماده اولیه مورد استفاده برای تولید ورق آجدار، ورق گالوانیزه باشد، به آن ورق گالوانیزه آجدار گفته می‌شود. چنین محصولی در محیط‌های مرطوب، سقف شیروانی‌ها و محیط‌های دریایی مانند کف کشتی‌ها، کاربرد بیشتری دارد.
• ورق آجدار استیل: از ورق استیل ۳۰۴ جهت تهیه این نوع ورق استفاده می‌شود. محصول تولیدی در این نوع از مقاومت به خوردگی بالایی برخوردار بوده و مناسب جهت استفاده در محیط‌های خورنده و مرطوب است.

 

از موارد استفاده ورق آجدار در منازل   این محصول در یک دسته‌بندی دیگر صرف نظر از جنس، به دو دسته متفاوت از بالا تقسیم می‌شود که در زیر آمده‌اند:

• ورق آجدار فابریک: در نوع فابریک، یک لایه آج به ورق اصلی افزوده می‌شود. در این محصول لایه زیرین کاملا صاف و صیقلی است. مشخص است که این نوع ورق وزن بالاتری دارد. این محصول در سال ۹۵ برای اولین بار در شرکت فولاد مبارکه اصفهان و با ضخامت دو میلی‌متر تولید شد. همچنین واردات آن از کشورهای روسیه، چین و قزاقستان صورت می‌گیرد.
• ورق آجدار پرسی: در این نوع، محصول ورقی ساده است که توسط پرس‌کاری و سنبه‌زنی، بر روی آن طرح‌هایی ایجاد می‌شود. لایه زیرین ورق آجدار پرسی دارای خلل و فرج است. در ورق پرسی، به علت خالی بودن پشت قسمت آجدار شده و توسط فشارهایی که در محیط کار روی ورق وارد می‌شود، در طول زمان دچار تغییر فرم شده و از خاصیت اصطکاک آن کاسته می‌شود. بنابراین می‌توان گفت تنها در مکان‌های با فشار و عبور و مرور کمتر، این نوع می‌تواند پاسخگو باشد. با توجه به مطالب ذکر شده، می‌بینیم یکی از راه‌های تشخیص ورق آجدار پرسی از نوع فابریک، توجه به سطح زیرین آن است.

 

مزایای استفاده از ورق آجدار

این ورق‌ها مزیت‌های فرآوانی دارند که به برخی از آن‌ها در این قسمت اشاره می‌نماییم.

• ورق‌ها دارای سطوحی شفاف و روشن می باشند.
• دارای مقاومت بالایی هستند همین امر سبب شده تا از آن‌ها در مواردی مانند کف کشتی‌ها، وانت‌ بارها و کشتی‌ها استفاده نمایند.
• توان بالایی در برابر سطوح لغزنده دارا می‌باشند.
• به دلیل دارا بودن سطوحی درخشان از آن‌ها در برخی از امور تزیینی استفاده می‌نمایند.
• خاصیت جوش‌پذیری این نوع از ورق‌ها بالا است.
• انعطاف پذیر بوده و به راحتی قابلیت خم شدن دارند.

 

کاربردهای ورق آجدار و امباس

ویژگی‌های منحصر به فرد این محصول منجر به کاربرد فراوان آن در صنعت شده است. از جمله کاربردهای مهم آن در نفت و گاز، پتروشیمی، ماشین‌سازی، کامیون‌سازی و راه‌سازی است. در زیر به برخی از این ویژگی‌ها اشاره شده است:

• مقاومت بالا
• اصطکاک زیاد
• سطح براق و روشن
• خاصیت جوش‌پذیری بالا
• انعطاف‌پذیری زیاد
• سهولت حمل و نقل به علت سبکی

  این ویژگی‌ها سبب شده تا از ورق آجدار و امباس در مواردی مانند راه‌سازی، کف‌سازی زمین‌های در حال عملیات ساخت، کف‌سازی اتاق کامیون‌ها و وانت‌بارها و کشتی‌ها، ساخت حفاظ در مناطق حساس نظامی، خطوط جداسازی و دانه‌بندی در تولید مواد غذایی، سقف و دیواره‌های آسانسور، ساخت پله‌های اضطرار ساختمان‌ها، ساخت قطعات لوازم خانگی، ایستگاه‌های اتوبوس، ساخت پل‌های عابر پیاده، ساخت دستگاه‌های صنعتی کارخانجات، استفاده شود.  

سطح براق ورق آجدار   سطح براق و روشن ورق آجدار و امباس، آن را برای مصارف تزئینی نیز مناسب کرده است. به همین دلیل این محصول می‌تواند در فرش پلکان نیز استفاده شود. در مکان‎‌هایی با اصطکاک کم و با احتمال لیز خوردن افراد، نیز از ورق آجدار جهت ایجاد اصطکاک استفاده می‌شود. به همین دلیل در اغلب مواقع به عنوان یک قسمت روی سپر و یا قسمت بار وانت‌ها و کامیون‌ها استفاده می‌شود تا از لغزش احتمالی در زمان ورود به قسمت بار یا استفاده از سپر جلوگیری شود. این کار همچنین باعث ایجاد کشش اصطکاکی برای هل دادن یا کشیدن اجسام به داخل یا خارج کامیون می‌شود. با این کار اجسامی که در قسمت بار وسیه نقلیه قرار می‌گیرند، با حرکت ماشین، در کف قسمت بار حرکت نکرده و محکم سر جای خود باقی می‌مانند.   در یک دید کلی می‌توان کاربردهای این محصول فولادی را به صورت خلاصه به شکل زیر نام برد:

• دیوار و سقف آسانسورها
• به منظور تفکیک‌ سازی خطوط تولیدی
• کف زمین‌ها
• ساخت حفاظ
• ساخت پل
• ساخت ایستگاه‌های اتوبوس
• مورد استفاده در کف کامیون و وانت بارها

 

نمونه‌ای از کاربرد ورق آجدار در کف   ورق آجدار از مهم‌ترین محصولات فولادی می‌باشد که در بین ورق‌های موجود بیش‌ترین میزان استفاده را دارد. میزان تولید این ورق‌ها در کارخانجات بالا می‌باشد، که به طور تقریبی این میزان بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است. تولید این ورق از ارزش بالایی برخوردار می‌باشد، به گونه‌ای که اگر در سبد تولید کارخانه‌ای این محصول موجود باشد باعث افزایش میزان ضریب امنیت تولیدات آن کارخانه می‌گردد. همین امر باعث مطرح شدن آن کارخانه تولیدی در سطح داخلی و خارجی می‌شود. این ورق‌ها به صورت صادراتی نیز وارد کشور می‌شوند که از آن جمله می‌توان به ورق‌های صادراتی روس و چین اشاره نمود، که قیمت انواع ورق صادراتی نیز بر نرخ نهایی در بازار اثرگذار خواهد بود.

ابعاد ورق آجدار

ابعاد ورق آجداری را با پارامترهای ضخامت، عرض و طول ورق می توان مشخص کرد. از آنجا که پرکاربردترین و همچنین پرفروش ترین ورق آجدار نوع فولادی آن می باشد در ادامه ابعاد ورق فولادی آجدار را بررسی می کنیم. این ورق ها معمولا به صورت شیت در بازار عرضه می گردند ولی در برخی موارد می توان آن ها را به صورت رول فرم (کلاف یا کویل) نیز در بازار عرضه کرد. در صورت برش ورق آجدار می توان ابعاد گوناگون و برش های طولی مختلفی داشت، در غیر این صورت می توان گفت پرکاربردترین ابعاد ورق های آجدار به صورت زیر می باشد:

ابعاد ورق آجدار  شیت (برش خورده)
عرض	طول
۱	۲
۱.۲۵	۲.۵
۱.۵	۳

اما به طور کلی طبق استاندارد ملی ایران ضخامت های ۳ تا ۱۰ میلی متر و عرض ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر برای ورق آجدار نوع فولادی قابل تولید است. در بازار نیز عمده تولید ورق آجدار فولادی در ضخامت های ۲ تا ۶ میلی متر و عرض های ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی متر می باشد. جدول ابعاد ورق آجدار با توجه به طول و عرض اعلام شده در جدول بالا که پرکابردترین طول و عرض ورق آجدار به صورت شیت در بازار است و همچنین با توجه به ضخامت های پرکاربرد این نوع ورق، جدول ابعاد ورق آجدار را به صورت زیر می توان بیان کرد.

ردیف	طول (mm)	عرض (mm)	ضخامت (mm)	وزن (kg)
۱	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۲	۳۲
۲	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۲.۵	۴۴
۳	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۳	۵۲
۴	۶۰۰۰	۱۵۰۰	۶	۴۶۰
۵	۶۰۰۰	۱۵۰۰	۸	۶۰۴
۶	۶۰۰۰	۱۵۰۰	۱۰	۷۴۸

  نحوه اندازه گیری ابعاد ورق آجدار         قیمت ورق اجدار برای دانستن قیمت ورق اجدار و سایر کالا میتوانید با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید